Nadgodziny w UK

Nadgodziny to fajna rzecz, bo dzięki nim można sobie solidnie dorobić do pensji. Nic więc dziwnego, że w Wielkiej Brytanii to właśnie płatne nadgodziny stanowią często główną motywację do podjęcia pracy w danym zakładzie. Nie myśl jednak, że otrzymanie nadgodzin w każdej firmie jest takie oczywiste. W naszym poradniku dokładnie tłumaczymy wszystkie zawiłości związane z instytucją nadgodzin w UK. Przeczytaj uważnie, by dobrze zadbać o swoje interesy!

Interpretacja słowa „nadgodziny”

W Polsce jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że pod pojęciem „nadgodzin” kryje się czas spędzony w pracy wykraczający poza ustawowy wymiar zatrudnienia. Nad Wisłą standardowo wynosi on 40 godzin tygodniowo, czyli 8 godzin dziennie. Oznacza to, że jeśli pracodawca poprosi pracownika o to, by ten został w pracy np. 10 godzin, to za te dwie dodatkowe godziny należy się wynagrodzenie ekstra, liczone po zwykłej stawce (w dni wolne i święta jest to 200% podstawy wynagrodzenia).

W Wielkiej Brytanii wygląda to dość podobnie. Jeśli pracownik jest zatrudniony w normalnym wymiarze (w UK tygodniowy tydzień pracy nie może przekraczać 48 godzin – chyba że strony ustalą inaczej), to każda dodatkowa godzina spędzona na stanowisku jest uznawana właśnie za nadgodzinę. Ciekawe jest natomiast to, że pracodawca nie ma wcale obowiązku płacenia za nadgodziny!

Wynika to z tego, że pensja w UK jest pochodną płacy za faktycznie przepracowane godziny. Jeśli więc pracownik w danym miesiącu przepracuje więcej godzin, niż wynika to z umowy i w efekcie jego pensja przekroczy minimalną płacę krajową, to firma nie musi wypłacać dodatkowego wynagrodzenia z tytułu nadgodzin.

Przykład

Jan Kowalski jest zatrudniony w brytyjskiej firmie w wymiarze 30 godzin tygodniowo. Pracodawca może zażądać od niego pracy w nadgodzinach, aby w ten sposób Kowalski wypracował sobie minimalną płacę krajową. Nie musi jednak płacić nic dodatkowo – po prostu rozlicza nadgodziny jako normalne godziny pracy.

To oczywiście tylko zapis formalny. W praktyce pracodawcy w umowie lub pisemnym porozumieniu z pracownikiem regulują kwestię wynagrodzenia za nadgodziny oraz sposobu ich rozliczania. Zdecydowana większość zatrudnionych dostaje więc dodatkowe pieniądze za godziny spędzone w pracy ponad podstawowy wymiar.

Uwaga!

Niektórzy pracodawcy w UK zamiast płatnych nadgodzin, proponują pracownikom dodatkowy, pełnopłatny dzień wolny.

Co ciekawe, w Wielkiej Brytanii nie ma też obowiązku dodatkowego płacenia za pracę wykonywaną w dzień wolny. Szczegółowo opisaliśmy to w poradniku poświęconym pracy w niedzielę w UK.

Obowiązkowe nadgodziny

Pracownik w UK nie może odmówić pracy w nadgodzinach, jeśli zawarł z pracodawcą umowę, która go do tego obliguje.

Przykład

Ania zatrudniła się w fabryce żywności. Podstawa jej wymiaru pracy wynosi 35 godzin tygodniowo. W umowie zawarto jednak informację, że Ania musi także brać 10 nadgodzin w każdym tygodniu. W tej sytuacji Ania nie może odmówić przyjścia do pracy na żądanie pracodawcy – byłoby to podstawą do rozwiązania z nią umowy.

Trzeba przy tym pamiętać, że brytyjski kodeks pracy ogranicza liczbę przepracowanych godzin w tygodniu do 48. Czyli: jeśli zatrudnisz się w wymiarze 40 godzin, to pracodawca może w umowie zastrzec Twoją gotowość do przyjścia do pracy na dodatkowych 8 godzin.

Uwaga! Tygodniowy wymiar pracy może zostać przedłużony, ale tylko w sytuacji, gdy obie strony się na to zgodzą. Konieczne jest tutaj zawarcie pisemnego porozumienia – albo w formie samej umowy, albo aneksu do niej.

Czy pracodawca może odmówić nadgodzin?

Jeśli w umowie nie ma zapisu o gwarantowanych nadgodzinach, to pracodawca zgodnie z prawem nie jest zobligowany do udzielania ich pracownikowi. Może wręcz wykluczyć taką opcję i oficjalnie zakazać brania nadgodzin – o ile nie wpłynie to na spadek wynagrodzenia poniżej płacy minimalnej.

Należy jednak koniecznie zwrócić uwagę, że obowiązkiem pracodawcy jest bycie konsekwentnym w takim postanowieniu. Nie może dojść do sytuacji, w której właściciel firmy czy przełożony przydziela nadgodziny jednej osobie, a druga w ogóle ich nie dostaje. Podpada to pod dyskryminację w miejscu pracy, o której powinien się dowiedzieć Acas (The Advisory, Conciliation and Arbitration Service).

Nadgodziny a zatrudnienie w niepełnym wymiarze godzin

Osoby, które są zatrudnione w niepełnym wymiarze godzin, także zachowują prawo do pracy w nadgodzinach. Brytyjskie przepisy kategorycznie zabraniają gorszego traktowania takich pracowników.

W momencie, gdy osoba zatrudniona przychodzi do pracy ponad limit określony w umowie, nabywa prawo do dodatkowego wynagrodzenia według ustalonej stawki godzinowej. Przysługuje ono również wtedy, gdy:

• Pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze przepracuje więcej godzin, niż wynosi stały wymiar zatrudnienia pracowników pełnoetatowych, a dodatkowo ci pracownicy dostaliby wynagrodzenie za nadgodziny. Trochę to skomplikowane, więc użyjemy prostego przykładu: jeśli pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze pracują 40 godzin tygodniowo, a pracownik zatrudniony na pół etatu w danym miesiącu przepracował 45 godzin, to za każdą nadliczbową godzinę musi otrzymać dodatkowe wynagrodzenie.
• Pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze wykonuje pracę w niesprzyjających godzinach, np. w nocy, a pracownik pełnoetatowy otrzymałby za to dodatkowe wynagrodzenie.

Zmiana warunków zatrudnienia, w tym gwarantowanych nadgodzin

Może się oczywiście zdarzyć, że pracodawca, np. z powodu trudnej sytuacji ekonomicznej zakładu, będzie chciał ograniczyć pracownikom liczbę nadgodzin lub wręcz w ogóle z nich zrezygnować. Jest to jeden z najczęstszych powodów sporu miedzy pracodawcą a załogą.

W takiej sytuacji należy rozpocząć negocjacje. Pracodawca nie ma bowiem prawa odgórnie narzucić pracownikowi zmiany warunków zatrudnienia. Każdy szczegół umowy, w tym dotyczący liczby nadgodzin czy wynagrodzenia za nie, musi być potwierdzony pisemnym porozumieniem, podpisanym przez obie strony.

Jeśli jednak pracodawcy rzeczywiście nie stać na wypłacanie nadgodzin, a to one są dla Ciebie głównym powodem, dla którego pracujesz akurat w tej firmie, musisz się zacząć rozglądać za nowym zatrudnieniem. Natomiast w sytuacji, gdy pracodawca będzie złośliwie czy jawnie niesprawiedliwie ograniczać Ci nadgodziny zagwarantowane w umowie, od razu skontaktuj się z Acas, dzwoniąc pod numer 0300 123 1150 (czynny od poniedziałku do piątku między 8.00 a 18.00).

Jeśli nadal masz wątpliwości w kwestii rozliczania nadgodzin w UK daj nam znać w komentarzu, postaramy się wspólnie poszukać rozwiązań lub też podpowiemy jak skierować sprawę do specjalisty!