Brexit wywrócił plany emigracyjne wielu z nas do góry nogami. Nic dziwnego. Jego efektem są dodatkowe formalności i utrudnienia. Obywatele Unii Europejskiej, przyzwyczajeni do swobodnego poruszania się między krajem ojczystym a Wielką Brytanią, muszą liczyć się z koniecznością zalegalizowania swojego pobytu lub ubiegania się o wizę. Dlatego przygotowaliśmy poradnik, jak odnaleźć się w gąszczu nowych przepisów i legalnie pracować w UK.

Dla mieszkających na wyspach: status osoby osiedlonej

Osoby, które wyjechały do Zjednoczonego Królestwa przed 31 grudnia 2020 roku, miały sześć miesięcy na zalegalizowanie swojego pobytu i pracy, czyli uzyskanie tzw. settled status. Ma on dwie formy: status właściwy dla osób przebywających w Wielkiej Brytanii dłużej niż 5 lat oraz tymczasowy status osoby osiedlonej dla osób ze stażem niższym niż 5 lat (pre-settled status).

Termin składania wniosków upłynął 30 czerwca 2021 r. Wciąż istnieje jednak możliwość uzyskania statusu osiedleńca w kilku przypadkach:

  • jeśli dołączasz do bliskiego członka rodziny, mieszkającego w Wielkiej Brytanii przed 31 grudnia 2020 roku (dotyczy to: małżonków, partnerów, dzieci, wnuków, rodziców i dziadków) i dzieje się to 1 kwietnia 2021 roku lub później;
  • jeśli ubiegasz się o status dla swojego dziecka, które urodziło się lub zostało adoptowane w Wielkiej Brytanii w dniu 1 kwietnia 2021 roku lub później;
  • jeśli jesteś członkiem rodziny obywatela Wielkiej Brytanii i przed 31 grudnia 2020 r. mieszkaliście razem w innym kraju UE, a następnie wróciliście do UK;
  • jeśli możesz wykazać „uzasadnione powody”, które powstrzymały Cię przed złożeniem wniosku (przemoc domowa, problemy zdrowotne, zły stan psychiczny itp.).

Z reguły przepisy dają 90 dni na złożenie wniosku o status osoby osiedlonej. Ale jeśli wraz z członkiem rodziny, który posiada brytyjskie obywatelstwo, przeprowadziliście się do UK z innego kraju UE, Szwajcarii, Norwegii, Islandii lub Liechtensteinu, to macie na to czas jedynie do 29 marca 2022 roku!

Status osoby osiedlonej i tymczasowy status osoby osiedlonej zastąpiły rezydenturę oraz kartę stałego pobytu w UK. Dają takie same prawa co wcześniejsze dokumenty, czyli dostęp do opieki medycznej, zasiłków socjalnych czy świadczeń emerytalnych.

Dla nowoprzybyłych: wiza

Dużo więcej zmieniło się dla obywateli Unii Europejskiej, którzy rozpoczęli pracę w Wielkiej Brytanii już po Brexicie lub dopiero o tym myślą. Przede wszystkim, aby wjechać na teren Zjednoczonego królestwa trzeba posiadać wizę. Jest ona obowiązkowa zarówno dla pragnących zamieszkać w kraju Beatlesów na dłużej, jak i dla pracowników sezonowych.

Na wyspach wciąż brakuje rąk do pracy. Niedawno rząd Wielkiej Brytanii ogłosił przedłużenie tymczasowego programu wizowego dla zagranicznych pracowników sezonowych do końca 2024 roku. Limit imigranckiej siły roboczej ma być jednak stopniowo zmniejszany. W 2022 r. będzie dostępnych 30 000 wiz dla zbieraczy owoców, warzyw i kwiatów, a liczba ta może jeszcze wzrosnąć do 40 000.

Aby skorzystać z półrocznej wizy dla pracowników sezonowych (Temporary Work – Seasonal Worker visa), należy mieć ukończone 18 lat, znaleźć pracodawcę, zarejestrowanego jako certyfikowany sponsor oraz posiadać na koncie środki do utrzymania się przez pierwszy miesiąc pracy (1 270 GBP). Powyższe warunki mocno utrudniają tzw. “wyjazdy w ciemno”.

Istnieje także kilka rodzajów wiz długoterminowych, w tym wiza dla pracowników wykwalifikowanych (Skilled Worker visa), osiągających rocznie minimalny dochód 25 600 GBP. Wiza jest wydawana na 5 lat i mogą z niej skorzystać przedstawiciele kilkuset zawodów. Podobnie jak w przypadku pracowników sezonowych, wykwalifikowani pracownicy także muszą podać we wniosku dane przyszłego pracodawcy (certified sponsor). Dodatkowymi warunkami są: zdanie egzaminu z języka angielskiego oraz specyficzny wywiad z urzędnikiem brytyjskim. Możemy być m.in. pytani o plany sprowadzenia rodziny do UK czy szczegóły naszej przyszłej pracy.

Inne, mniej popularne wizy długoterminowe przysługują mi.in. pracownikom służby zdrowia, sportowcom, inwestorom czy założycielom start-upów.

O wizę można się starać już 3 miesiące przed planowanym wyjazdem, a brytyjscy urzędnicy mają na rozpatrzenie wniosku 3 tygodnie. Trzymamy kciuki!