Wielka Brytania słynie z bardzo hojnego systemu opieki społecznej, z którego korzystają także tysiące Polaków. Co prawda brytyjski rząd regularnie tnie różne dodatki, ale nadal jest ich tak dużo, że niektórzy potrafią uzbierać z tego sporą sumę. Szczególnie dużo przywilejów mają rodziny i kobiety w ciąży oraz osoby osiągające najniższe zarobki. Na jakie benefity możesz liczyć mieszkając i pracując w UK? Sprawdź nasz poradnik.

Uwaga!
Przedstawione stawki mogą się zmieniać w czasie – wpis ma charakter poradnikowy, ale przed podjęciem jakichkolwiek akcji należy zweryfikować aktualność zapisów oraz skonsultować się ze specjalistą, doradcą podatkowym lub lokalnym urzędem.

Kwota wolna od podatku

Zacznijmy od kwestii, która w ostatnich miesiącach wyjątkowo interesuje Polaków (z uwagi na obietnice wyborcze polityków). Kwota wolna od podatku obowiązująca w Polsce jest – nazwijmy rzecz po imieniu – śmieszna w stosunku do tego, na co można liczyć w UK.

Na Wyspach od 2020 roku będzie to aż 12.500 funtów, czyli około 61 tysięcy złotych (w Polsce w 2019 roku było to 8 tysięcy złotych). Szybko licząc – stawka w UK jest prawie ośmiokrotnie wyższa niż w Polsce. Oznacza to, że Polak zarabiający w UK najniższą krajową (8,21 funta za godzinę), zapłaci niski podatek w wysokości 20% i jeszcze od mniej niż połowy swoich zarobków. Pozazdrościć.

Komu przysługują brytyjskie benefity?

System opieki społecznej na Wyspach Brytyjskich obejmuje bardzo szeroką grupę mieszkańców, także obcokrajowców. Generalnie różnego rodzaju dodatki przysługują przede wszystkim:

• osobom bezrobotnym
• osobom szukającym pracy
• osobom osiągającym niskie dochody
• osobom opiekującym się dziećmi
• emerytom
• osobom opiekującym się innymi
• chorym
• niepełnosprawnym

Nad wszystkim czuwa Departament for Work and Pensions, czyli departament pracy i emerytur, który „w terenie” reprezentują biura Jobcentre plus lub Pension centres (dla emerytów i rencistów). Częścią zasiłków zajmują się również lokalne władze (Council, czyli rady miejskie) oraz agencje rządowe HM Revenue & Customs.

Najważniejsze zasiłki i dodatki w Wielkiej Brytanii

Liczba różnych benefitów jest bardzo duża, dlatego w tym poradniku skupimy się tylko na tych najważniejszych, czyli najbardziej dochodowych i możliwych do uzyskania przez praktycznie każdego Polaka pracującego w UK.

Dodatek dla osób o niskich dochodach

Funkcjonują dwie formy takiego zasiłku. Pierwszym jest Income Support. Może go uzyskać osoba, która:

• Ma ukończone 16 lat
• Jest samotnym rodzicem
• Jest zarejestrowana jako niepełnosprawna lub chora
• Jest studentem lub studentem samotnie wychowującym dziecko
• Opiekuje się osobą niepełnosprawną, starszą lub chorą
• Jest w ciąży, a termin rozwiązania przypada najpóźniej za 11 tygodni
• Ma dziecko, które nie ukończyło 15. tygodnia życia
• Nie posiada oszczędności wyższych niż 16 tysięcy funtów
• Nie pracuje lub pracuje do 16 godzin tygodniowo

O dodatek mogą się też ubiegać osoby z przyznanym tzw. Sick Pay (chorobowym), którego wartość jest niższa niż Income Support, gdyby został przyznany oraz osoby, których partner nie pracuje z powodu urlopu macierzyńskiego lub ojcowskiego. Wysokość dodatku jest zawsze ustalana indywidualnie i zależy od wielu czynników, m. in. od sytuacji materialnej wnioskodawcy.

Drugim rodzajem zapomogi dla osób osiągających niskie dochody jest Working Tax Credit. Jest on dedykowany osobom samotnym lub parom, które posiadają dzieci lub nie oraz wypełniają limit minimalnej liczby przepracowanych godzin w tygodniu. W szczegółach wygląda to tak:

• Rodzice lub opiekunowie wychowujący dziecko pracujący nie mniej niż 16 godzin tygodniowo;
• Osoby po 16. roku życia, które pracują minimum 16 godzin tygodniowo i z powodu inwalidztwa mają utrudniony dostęp do rynku pracy;
• Osoby po 50. roku życia, które pracują co najmniej 16 godzin tygodniowo i wracają do pracy po co najmniej sześciomiesięcznym okresie pobierania wskazanych zasiłków;
• Pary nieposiadające dzieci, w których co najmniej jedna osoba przepracowuje minimum 30 godzin tygodniowo (wówczas zasiłek przysługuje tylko 1 osobie)
• Osoby samotne po 25. roku życia, które pracują nie mniej niż 30 godzin tygodniowo
• Osoby samozatrudnione
• Osoby na zwolnieniu lekarskim, urlopie macierzyńskim/ojcowskim lub adopcyjnym.

Tutaj także wysokość zasiłku jest ustalana na podstawie konkretnej sytuacji wnioskodawcy.

Zasiłek dla bezrobotnych

Czyli Jobseeker’s Allowance. W tym przypadku również obowiązują dwa rodzaje dodatków:

• Contribution-based – jest przyznawany na 6 miesięcy osobom, które odprowadziły odpowiednią liczbę składek ubezpieczeniowych;
• Income-based – dla osób, które nie opłaciły wymaganej liczby składek w ramach NIN;

Prawo do zasiłku przysługuje osobom, które są zdolne do pracy i mogą ją podjąć w każdej chwili, nie osiągnęły wieku emerytalnego, mają co najmniej 18 lat i przepracowały bez przerwy co najmniej 12 miesięcy.

W przypadku Contribution-based wysokość zasiłku wynosi maksymalnie tygodniowo:

• Dla osób między 16. a 24. rokiem życia – 57,90 GBP
• Dla osób powyżej 25. roku życia – 73,10 GBP

W przypadku Income-based jest to odpowiednio:

• Dla osób samotnych poniżej 25. roku życia – 57,90 GBP
• Dla osób samotnych powyżej 25. roku życia – 72,40 GBP
• Dla małżeństw – 114,85 GBP
• Dla samotnych rodziców poniżej 18. roku życia – 57,90 GBP
• Dla samotnych rodziców powyżej 18. roku życia – 73,10 GBP

Zasiłki na dzieci

Tutaj wybór jest bardzo duży, ale ograniczenia także są znaczne. Wymienimy najważniejsze rodzaje zasiłków dla rodziców i opiekunów dzieci:

• Becikowe– wynosi 500 funtów na pierwsze narodzone dziecko, więcej na ten temat przeczytasz w artykule “Ciąża w UK“;
• Child Benefit – przysługuje każdemu rodzicowi dziecka do 16. roku życia lub starszego (po spełnieniu określonych warunków). Wysokość zasiłku to: 20,70 funtów na najstarsze dziecko i 13,70 funtów na kolejne, więcej o Child Benefit TUTAJ;
• Child Tax Credit – kolejna forma zasiłku dla rodziców lub opiekunów dzieci, której wysokość jest ustalana indywidualnie w zależności od sytuacji materialnej wnioskodawcy;
• ChildCare Element – to zwrot kosztów utrzymania dziecka. Maksymalnie można uzyskać do 70% zwrotu, co przekłada się na kwotę 159,90 funtów na jedno dziecko lub 273,60 funtów na dwoje i więcej dzieci. Aby otrzymać to świadczenie oboje rodziców musi pracować w wymiarze co najmniej 16 godzin tygodniowo.

Zasiłki i zapomogi na czas pandemii

Pandemia COVID-19 z ogromną siłą uderzyła w brytyjską przedsiębiorczość oraz rynek pracy. Rząd, początkowo bagatelizujący zagrożenie, w końcu wprowadził zdecydowane zasady walki z zagrożeniem, w tym przymusową izolację na terytorium Anglii.

Osoby zmuszone do poddania się kwarantannie lub poddające się jej z własnej woli otrzymują jednorazową zapomogę w wysokości 500 funtów – jest to tzw. self-isolation payment. Aby otrzymać takie świadczenie trzeba spełniać kilka warunków, które dokładnie opisaliśmy w osobnym artykule. Znajdziecie w nim również informacje na temat innych form wsparcia dla osób, które finansowo ucierpiały (pośrednio lub bezpośrednio) w wyniku COVID-19.

Inne dodatki i zasiłki

Lista jest znacznie dłuższa. Polak mieszkający i pracujący w UK może się ubiegać również o zasiłek mieszkaniowy (Housing Benefit), dodatek do podatku mieszkaniowego (Council Tax Benefit), a nawet dodatek do kosztów ogrzewania mieszkania (Cold Weather Payment).

Do tego dochodzi zasiłek pogrzebowy i zasiłek żałobny, zasiłek dla osób niepełnosprawnych oraz różnego rodzaju preferencyjne pożyczki. „Obrotna” osoba, która odnajdzie się w zawiłym systemie brytyjskiej opieki socjalnej może zyskać naprawdę duże sumy – o ile rzeczywiście osiąga niskie dochody.

Jeśli chcesz mieć pewność, czy i jaki benefit ze strony brytyjskiego rządu Ci przysługuje, skontaktuj się z najbliższym Jobcentre plus. Tam (także telefonicznie) uzyskasz wszystkie niezbędne i najbardziej aktualne informacje. Pamiętaj, że przepisy wciąż się zmieniają, najczęściej na niekorzyść osób pobierających zasiłki.