Jeśli masz umowę o pracę w Polsce, to nawet będąc na zwolnieniu lekarskim pracodawca nadal musi Ci wypłacać wynagrodzenie – ale odpowiednio niższe. O ile? Jaką wypłatę dostaniesz na zwolnieniu chorobowym, czyli popularnym L4? W naszym artykule przybliżamy przepisy, które każdy pracownik  musi poznać i zrozumieć.

Komu należy się zasiłek chorobowy?

Prawo do otrzymywania zasiłku chorobowego mają pracownicy, którzy przez co najmniej 30 dni nieprzerwanie podlegali ubezpieczeniu chorobowemu. Czyli: jeśli zatrudniłeś się w polskiej firmie 1 marca i masz umowę o pracę z pełnym pakietem składek na ZUS, to na pierwsze płatne L4 możesz się udać dopiero 1 kwietnia.

Uwaga!

Inne zasady obowiązują przy umowie zlecenie – tutaj składki na ubezpieczenie chorobowe są opłacane dobrowolnie, dlatego tzw. okres wyczekiwania wynosi aż 90 dni.

Stawki zasiłku chorobowego w Polsce

Zacznijmy może od tego, że w Polsce wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy jest wypłacane przez 33 dni kalendarzowe w roku (dla pracowników przed 55. rokiem życia) lub przez 14 dni kalendarzowych w roku (dla starszych pracowników). W tym okresie wszystkie koszty bierze na siebie pracodawca.

To, jak wysoka będzie Twoja pensja za okres, w którym przebywałeś na L4, zależy od rodzaju zwolnienia lekarskiego, czyli przyczyny jego wystawienia. I tak:

• Dostaniesz 80% podstawy wynagrodzenia – jeśli zachorowałeś lub nie mogłeś przychodzić do pracy w związku z chorobą zakaźną;
• Dostaniesz 100% podstawy wynagrodzenia – jeśli zachorowałaś w czasie ciąży, miałeś wypadek w drodze do pracy lub z pracy, a także wtedy, gdy poddałeś się badaniom lekarskim w związku z kandydowaniem na dawcę komórek, tkanek i narządów lub zabiegiem pobrania organów;

Jeśli okres Twojego chorobowego przekroczy 33 dni lub 14 dni, w zależności od tego, w jakim jesteś wieku, wypłatę świadczenia przejmie Zakład Ubezpieczeń Społecznych – nie dotyczy to firm zatrudniających co najmniej 20 osób, w których nadal płatnikiem będzie pracodawca.

Wówczas zmieni się też wysokość świadczenia. I tak:

• Dostaniesz 70% podstawy wynagrodzenia – jeśli przebywałeś w szpitalu;
• Dostaniesz 80% podstawy wynagrodzenia – jeśli zachorowałeś;
• Dostaniesz 100% podstawy wynagrodzenia – jeśli zachorowałaś w czasie ciąży;

W Polsce obowiązuje również coś takiego, jak zasiłek opiekuńczy. Wynosi on 80% podstawy wynagrodzenia i jest wypłacany za okres, w którym pracownik sprawował opiekę nad dzieckiem lub innym członkiem rodziny.

Warto wiedzieć

Do podstawy wynagrodzenia wlicza się nie tylko pensję zasadniczą, ale również m.in. premie i prowizje czy dodatki za nadgodziny.

Jaką pensję otrzymasz za czas choroby?

Za każdy dzień niezdolności do pracy przysługuje Ci wynagrodzenie w wysokości 1/30 podstawy wymiaru świadczenia chorobowego. Zasada jego obliczania jest nieco skomplikowana, a nie chcemy Cię zanudzić. W wyszukiwarce Google znajdziesz wiele kalkulatorów, które umożliwiają szybkie i dość precyzyjne obliczenie wysokości zasiłku chorobowego. Zależy to bowiem od liczby przepracowanych dni w miesiącu, długości miesiąca i wielu innych zmiennych.

Czy trzeba dostarczyć L4 osobiście do pracy?

Nie, ponieważ w Polsce od pewnego czasu obowiązują tzw. e-zwolnienia lekarskie, czyli L4 wystawiane w formie elektronicznej. Podczas wizyty w gabinecie lekarz wystawi stosowny dokument w specjalnym programie, dzięki czemu będzie on widoczny zarówno dla ZUS, jak i pracodawcy – za pośrednictwem tzw. Platformy Usług Elektronicznych. Nie musisz więc robić nic więcej – zaraz po wizycie możesz skupić się na powrocie do zdrowia.

Chorobowe jest od chorowania, czyli nie kombinuj na zwolnieniu!

Jeśli rzeczywiście zachorujesz, lekarz to potwierdzi i wystawi Ci zwolnienie L4, to wykorzystaj je na powrót do formy. Lekarz w Twojej przychodni da Ci konkretne zalecenia, w tym przepisze lekarstwa. Potraktuj jego słowa poważnie. Przede wszystkim jednak nie wpadnij na pomysł, aby w trakcie zwolnienia lekarskiego dorobić sobie u innego pracodawcy czy wykonując tzw. fuchy.

Obowiązujące w Polsce przepisy są jasne: pracownik musi wykorzystać zwolnienie lekarskie, by wrócić do zdrowia. Jeśli w tym czasie podejmuje jakiekolwiek aktywności mogące to uniemożliwić czy opóźnić, traci prawo do zasiłku chorobowego.

Uwaga!

Jeśli zostaniesz przyłapany na kombinowaniu, stracisz zasiłek za cały okres zwolnienia, a nie tylko za te dni, w których udowodniono Ci wykorzystywanie L4 niezgodnie z zaleceniami lekarza.

Myślisz, że to tylko teoria? Możesz się nieźle zdziwić. Zakład Ubezpieczeń Społecznych coraz lepiej radzi sobie z namierzaniem krętaczy, wykorzystując do tego chociażby media społecznościowe – jeśli w trakcie zwolnienia pochwalisz się na Facebooku np. naprawianiem czyjegoś samochodu, to istnieje ryzyko, że post ten zostanie zauważony przez pracownika ZUS, a to oznacza kłopoty.

Poza tym nie zapominaj o niezawodnym systemie donosów. O tym, że w trakcie L4 sobie dorabiasz, ZUS może poinformować na przykład kolega z pracy, z którym masz konflikt czy też sam pracodawca.

Pamiętaj!

Pracodawca ma prawo zwrócić się do ZUS z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli zwolnienia lekarskiego przedstawionego przez pracownika, jeśli ma podejrzenia, że ten wcale nie choruje, ale po prostu zrobił sobie kilka dni wolnego, by podjąć pracę gdzieś indziej. 

Jeśli zostanie Ci udowodnione wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z przeznaczeniem, będzie to podstawą nie tylko do odebrania Ci zasiłku. Pracodawca może też nałożyć na Ciebie karę porządkową wynikającą z regulaminu firmy. Najczęściej będzie to nagana lub kara finansowa. Oszukiwanie pracodawcy jest również podstawą do rozwiązania umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym, czyli bez wypowiedzenia. Nie warto więc ryzykować.

Pracodawca nie może Cię zwolnić w trakcie chorobowego

L4 gwarantuje pracownikowi pełną ochronę przed zwolnieniem, czyli wypowiedzeniem umowy przez pracodawcę. Nie ma tutaj znaczenia, jak długo trwa okres chorobowego. Ewentualne wypowiedzenie możesz otrzymać dopiero po powrocie do pracy, czyli zakończeniu L4.

 

Z takiej ochrony korzystają wszyscy pracownicy zatrudnieni w oparciu o:

• Umowę o pracę na czas nieokreślony
• Umowę o pracę zawartą na okres próbny
• Umowę o pracę zawartą na czas określony dłuższy niż 6 miesięcy

Warto natomiast wiedzieć, że sam czas zwolnienia chorobowego może być zaliczony do okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Chodzi o to, że jeśli pracodawca zdążył Ci już wręczyć wypowiedzenie, po czym od razu poszedłeś na L4, to nie uchroni Cię to przed zwolnieniem.

Przykładowo: Janusz jest zatrudniony w firmie produkcyjnej. 14 sierpnia otrzymał wypowiedzenie, a 15 sierpnia udał się na zwolnienie lekarskie. Okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc. Jeśli Janusz będzie chorować przez 2 tygodnie, to po powrocie do firmy będzie w niej pracować jeszcze tylko przez 14 dni.