Pierwszy dzień wiosny w Irlandii – Imbolc

Dziś, 1 lutego, obchodzimy w Irlandii pierwszy dzień wiosny. Jest to również święto św. Brygidy, która jest chyba najpopularniejszą postacią w chrześcijańskiej tradycji irlandzkiej. Okazuje się jednak, że legenda Brygidy sięga nawet celtyckich tradycji sprzed 4 tysięcy lat – to jak to w końcu jest? Dziś mała lekcja historii pomieszanej z odrobiną baśni.

Imbolc – celtyckie tradycje

Imbolc (wymawiane “I-molk”) to jedno z czterech starożytnych świąt celtyckich (gaelickich), zwanych świętami ognia. Dzień ten znajduje się dokładnie między zimowym przesileniem, a wiosenną równonocą i jest symbolem zmian oraz nowych celów.  Imbolc to dzień przełomu – od tego momentu dni zaczynają się robić cieplejsze i dłuższe, natura wraca do życia i rozpoczyna się sezon rolniczy. Słowo “Imbolc” przetłumaczone dosłownie z języka staroirlandzkiego oznacza „w brzuchu”. Podobno jest to odniesienie do ciężarnych o tej porze owiec, gotowych do przywitania swojego potomstwa. Drugie znaczenie pochodzi od staroirlandzkiego “imb-fholc”,  co znaczy “dokładnie umyć, oczyścić”, co również jest wyraźnym odniesieniem do rytualnego oczyszczenia i nowego początku.

Tradycja Imbolc nakazuje zapalenie choćby na chwilę wszystkich świec w domu, lamp lub innych źródeł światła po zachodzie słońca. Można też zapalić lampę naftową z kloszem o barwie czerwonej i umieścić ją w wyróżniającej się części domu lub w oknie. Powinno się wyjść z domu na krótki spacer, podczas którego przywołujemy w pamięci ciepło lata, a jeżeli jest śnieg, to na śniegu powinniśmy narysować ręką symbol słońca, małe kółko z ośmioma promieniami (jeżeli nie ma śniegu to na piasku). Ma to sprawić, że nadchodzące miesiące będą ciepłe i urodzajne.

Według starodawnej mitologii patronką Imbolc jest bogini Brigit, która była córką Dagdy (Druidki) i Najwyższego Króla Tuatha de Danann, nadwyraz rozwiniętej rasy o nadprzyrodzonych mocach, która najechała Irlandię około 4000 lat temu. Przez wieki była celtycką boginią inspiracji, poezji, kowalstwa i uzdrawiania. Uważana była również za symbol płodności, miłości, medycyny i uzdrowienia. Czasem pozwiązuje się ją też z opiekunkę astrologów, dziwaków i nawiedzionych. Opisywana jest również jako bogini regeneracji i obfitości.

Święta Brygida

Postać Brigit została później adoptowana przez chrześcijan i pochłonięta ich doktrynami, gdy miejscowa ludność odmówiła jej oddania, mimo że przyjęli nową religię. Według legend chrześcijańska Święta Brygida urodziła się w pogańskiej rodzinie i jako mała dziewczynka zajmowała się wypasem owiec i pracą w polu. To właśnie ona podczas prac plotła małe krzyżyki ze słomy, które do dziś są bardzo popularne w Irlandii i są jednym z bardziej znanych symboli celtyckich.

Na znak dziewiczego oddania służbie Bożej przyjęła w 467 roku z rąk nieokreślonego biskupa welon zakonny. Założony przez św. Brygidę klasztor Kildare miał duży wpływ na ewangelizację Irlandii. Zaraz po świętym Patryku, Brygida jest najpopularniejszą irlandzką świętą – uznawaną obok niego i św. Kolumby za patronkę Irlandii. Do dzisiaj funkcjonuje zwyczaj wyplatania przez dzieci Krzyży Brygidy z sitowia, a następnie wieszania ich na framudze swoich domów rodzinnych aż do następnego Imbolc. To zaprasza św. Brygidę do domu, aby pobłogosławiła rodzinę i zapewniła im bezpieczeństwo przez kolejny rok.